Haziran ayında gerçekleştirilmesi beklenen 2023 genel seçimlerine yönelik geri sayım devam ederken partiler de çalışmalarına hız kazandırmış durumda.
AK Parti ve iktidar ortağı MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayının Recep Tayyip Erdoğan olacağı kesinleşirken, ana muhalefet partisi CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, DEVA ve Gelecek Partisi’nin oluşturduğu 6’lı ittifakın adayının kim olacağı ise henüz netlik kazanmadı.
Seçimlere yönelik çalışmaların hız kazandığı bu süreçte, ana muhalefet partisi unvanının sahibi CHP’nin saha çalışmaları ile 6’lı masanın cumhurbaşkanı adayına yönelik yapılan açıklamalar dikkatle takip ediliyor.
CHP SAHAYA İNDİ: KILIÇDAROĞLU’NDAN KURMAYLARINA ‘ÖZEL’ TALİMAT
Geçen günlerde parti grup toplantılarının çeşitli illerde düzenlemeye karar verdiklerini açıklayan CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, sahada özenle çalışılması konusunda kurmaylarına sık sık telkinlerde bulunuyor.
Öte yandan halkın sorunları ile isteklerinin dikkatle takip edilmesi gerektiğine vurgu yapan Kılıçdaroğlu’nun; yurttaşların, kimi cumhurbaşkanı adayı olarak görmek istediklerini geniş bir çerçevede değerlendirmek amacıyla kurmaylarını görevlendirdiği öğrenildi. Sahadaki gözlemlerin ardından öne çıkan isimlerin, 6’lı masada yeniden gündeme gelmesi ve değerlendirilmesi bekleniyor.
CHP 45 YILDIR VEKİL ÇIKARAMADIĞI ERZURUM’LA ‘HELAL’LEŞTİ
CHP’nin 7 bölgeyi kapsayan grup toplantılarının ilk durağı ise Erzurum olmuştu. CHP’nin, 1977 yılından bu yana milletvekili çıkaramadığı Erzurum’u ilk durak olarak belirlemesi tartışmalara neden olurken, Genel Başkan Kılıçdaroğlu Erzurum’daki başlangıcı ‘helalleşme’ olarak nitelendirdi.
Burada gerçekleştirilen grup toplantısında açıklama yapan Kılıçdaroğlu, “TBMM’nin ilk başkanı olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Erzurum milletvekiliydi. Erzurum’un hem bizim hem CHP tarihinde özel bir yeri var. Madem bu kadar önemli acaba neden CHP’ye sempati göstermedi? Neden tek bir milletvekili bile uzun süre çıkarmadı? Bu işin sorumlusu, kabahati Erzurumlularda değil CHP’lilerde yani bizlerde. İğneyi önce kendimize batıracağız. Gelmedik, sofranıza oturmadık. Erzurumlularla helalleşmeye geldik” ifadeleriyle partisine yönelik birtakım özeleştiride bulundu.
DR. ESEN: “CHP, AÇILAMADIĞI BÖLGELERDEKİ SEÇMENE ULAŞMAYA ÇALIŞIYOR”
Sabancı Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim üyesi, siyaset bilimci Dr. Berk Esen, ana muhalefet partisi CHP’nin 2023 genel seçimleri öncesindeki hazırlıkları ile 6’lı masanın cumhurbaşkanı adayı tartışmalarına yönelik sorularımızı yanıtladı.
Gazete Stalk’tan Cevat Baran Çaydaş’a konuşan Dr. Esen; CHP’nin, meclisin tatilde olduğu süreçte parti grup toplantılarını Anadolu’nun farklı kentlerinde düzenleme kararıyla açılamadığı bölgelerdeki seçmene ulaşmayı amaçladığını belirtti.
Esen, konuyla ilgili “CHP, özellikle Deniz Baykal’ın genel başkanlığı döneminde açılamadığı bölgelere giderek, farklı görüşten seçmenlere ulaşmaya çalışıyor. Aslında CHP’nin bu stratejisi genel olarak takip ettikleri siyasi yöntemin bir devamı olarak okunabilir. Öte yandan genel başkan partiyi temsil ediyor, seyahat düzenleyeceği illerde popüleritesi sayesinde basını da beraberinde getiriyor. Örgütteki insanlar da genel başkan ile tanışmak için heyecanlanıyor. Ama bir yandan grup toplantısı dediğimiz zaman parti genel başkanı, parti üst düzey yöneticileri, genel başkan danışmanları ve 134 milletvekilini kısaca parti’nin bütün siyasi kadrosunun bir araya gelmesi demektir. Parti’nin bütün siyasi kadrosunu Ankara dışına çıkarmak ne kadar doğru bir strateji olabilir elbette bu tartışılabilir” ifadelerini kullandı.
“CHP, ENERJİSİNİ BÜYÜKŞEHİRLERE YOĞUNLAŞTIRMALI”
Dr. Esen, CHP’nin Erzurum’u ilk durak olarak belirlemesinin ise doğru bir hamle olmadığı görüşünü paylaştı. Ana muhalefet partisinin enerjisini daha çok büyük şehirlerde harcaması gerektiğine dikkat çeken Dr. Esen, şunları söyledi:
“Son yapılan genel seçimlerde CHP’nin Erzurum’da oyu yüzde 4’tü, bu yüzden milletvekili çıkaramamıştı. Millet İttifakı’ndan sadece İYİ Parti bir vekil çıkarabilmiş, öte yandan Cumhur İttifakı’ndan AK Parti 4 ve MHP 1 vekil olmak üzere toplam 6 vekil Erzurum’dan çıkarılmıştı. Böyle bir tabloda misal veriyorum CHP’nin Erzurum’da oyu yüzde 4’ten yüzde 12-15 arasına çıksa ne olacak? Büyük bir ihtimalle İYİ Parti ile CHP 1’er vekil çıkaracak. CHP için büyük bir kazanım olmayacak. 200’e yakın CHP kurmayı belki 1,5 belki 2 gün kentte zaman geçirmiş oluyorlar. Onun yerine bu enerjilerini seçmen sayısının fazla olduğu, oylarını yükseltebileceği ve 2-3 puan farkla milletvekili çoğunluğunu eline geçirebileceği büyükşehirler için harcamalılar. Yine Anadolu’nun farklı kentlerine gidilsin fakat Erzurum ve Yalova gibi illerde oy oranını arttırmış olsa bile vekil sayısını arttırma konusunda bir etkisi olmayacaktır. Onun yerine Adana, Antalya, Mersin, İstanbul ve Eskişehir gibi şehirlere önem verilse belki çok daha iyi olabilir diye düşünüyorum. Çünkü ben CHP’nin geleceğini büyükşehirlerde olduğunu düşünüyorum. Bu büyükşehirlerde yaşayan dar gelirli vatandaşlar ve gençler… Bu iki kitleye CHP önümüzdeki seçimlerde ulaşabilirse oy oranını ciddi miktarlarda arttırabilir. CHP’nin muhafazakâr seçmenlere açılması ve daha önce üzerinde durmadığı yerlere gitmesini yanlış bulmuyorum. CHP’nin ana stratejisinin bu olmaması gerektiğini düşünüyorum. Erzurum gezisini de böyle yorumladım”
“CHP’NİN ADAYI BELLİDİR: KILIÇDAROĞLU”
CHP’li bazı siyasetçilerin “Cumhurbaşkanı adayımız Kemal Kılıçdaroğlu” açıklamasına yönelik değerlendirmelerini de paylaşan Dr. Esen, “Gözlemlediğim kadarıyla CHP yöneticileri ve milletvekillerinin bir adayı var. Parti lideri Kılıçdaroğlu Cumhurbaşkanı adayı olmak istiyor ve siyasi hiyerarşi gereği herhangi birinin Kılıçdaroğlu’nun adaylığına karşı çıkması da mümkün görünmüyor. Bu yüzden CHP’nin adayı bellidir, Genel Başkan Kılıçdaroğlu” dedi.
“KURMAYLARIN, KILIÇDAROĞLU’NUN ADAYLIĞI KONUSUNDAKİ OLUMSUZ GÖRÜŞLERİ YUKARIYA TAŞIYACAĞINI DÜŞÜNMÜYORUM”
Dr. Esen, Kılıçdaroğlu’nun adaylığı ihtimaline ilişkin haltan tepki gelse de sahadaki kurmayların bu tepkileri genel merkeze iletmeyeceğini düşündüğünü söyledi. Dr. Esen sözlerini söyle sürdürdü:
“CHP, Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığı konusunda vatandaşlardan olumsuz geri dönüşler alsa bile parti kurmaylarının parti içinde bunları seslendireceklerini ve olumsuz geri dönüşlerin nedenlerini yukarıya taşıyacaklarını düşünmüyorum. CHP’de cumhurbaşkanı adayı tartışması yapıldığına ihtimal vermiyorum. Çok büyük bir ihtimalle CHP, cumhurbaşkanı adayını 6’lı masaya getirecek. Tabii eğer herhangi bir istisnai durum olmazsa… 6’lı masaya da kabul ettirilirse yüksek ihtimal Kılıçdaroğlu olacaktır. 6’lı masa Kılıçdaroğlu’nu aday kabul eder mi o ayrı bir tartışma konusudur.”
“‘ADAYIMIZ KILIÇDAROĞLU’ AÇIKLAMALARI TERS TEPTİ”
Parti kurmaylarının “Cumhurbaşkanı adayımız Kemal Kılıçdaroğlu’dur” açıklamasının kamuoyunda olumsuz bir hava yarattığına da dikkat çeken Dr. Esen, “Kamuoyunda ters teptiğini düşünüyorum. Çünkü zaten o partinin adayı partinin genel başkanı olduğu ya da doğal adayının partinin genel başkanı olduğunu söylemek çok da şaşırtıcı bir ifade olmadığını düşünüyorum. Herkesin bildiği bir konuyu mütemadiyen gündeme getirirseniz insanların kafasında soru işaretlerine neden olursunuz. Açıkçası ya belirsizliği ortadan kaldırmak için bu açıklamaları yapıyorlar ya da kendilerini ön plana çıkarmak için bu açıklamaları yapıyorlar. Her iki ihtimalde de muhalefetin durumuna olumlu etkisi olduğunu düşünmüyorum. Diğer yandan altılı masaya Kılıçdaroğlu’nun adaylığı konusu gelmediği söyleniyor diğer partiler tarafından. Ciddi bir belirsizlik var. Buna karşın sanki Kemal Kılıçdaroğlu resmen aday olmuş gibi çeşitli vaatlerle karşımıza çıkıyor. Kemal Kılıçdaroğlu gönüllüleri seçim çalışmalarına başlamış durumda ancak Kılıçdaroğlu’nun adaylığı diğer partiler tarafından kabul edilmiş gibi de durmuyor. CHP’nin bu konuyu kamuoyu önünde konuşmaması, 6’lı masanın sürekli sessiz kalması ve bir yandan seçim takviminin işliyor olması çok çarpıcı geliyor bana. Ortada bir Cumhurbaşkanı adayı belirsizliği olduğundan CHP’de dahil olmak üzere muhalefet partilerinin erken seçim istemekten uzaklaştığını gözlemliyorum. Aday tartışmalarına girmek için muhalefetin seçim zamanını beklediğini düşünüyorum.” dedi.
“YAPILAN ANKETLERDE MANSUR YAVAŞ BİRİNCİ”
Araştırma şirketlerinin 2023 genel seçimlerine yönelik gerçekleştirdiği anketlerin sonucuna da değinen Dr. Esen, “Yapılan anketlerde Mansur Yavaş’ın birinci, Ekrem İmamoğlu’nun hemen onun arkasından ikinci sırada yer aldığını ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun ise bazı anketlerde üçüncü, bazı anketlerde de dördüncü sırada Meral Akşener’den sonra yer aldığını gözlemledim. Ekonomik kriz ağırlaştıkça, AK Parti iktidarı bu sorunlara çözüm bulmakta çaresiz kalıyor. Hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hem de Cumhur İttifakı’na olan destek azalıyor. Buna paralel olarak da muhalefetin aday gösterebileceği popüleritesi yüksek adaylar ön plana çıkıyor. Sadece Kılıçdaroğlu değil, diğer siyasi figürlerin de seçmen nezdinde desteği artıyor. Fakat sıralama değişmedi” dedi.
“SEÇİMİ ORTAK ADAY KAZANDIRIR”
Dr. Esen, 6’lı masadan ortak bir cumhurbaşkanı adayı çıkarılması durumunda muhalefetin başarılı olma ihtimalinin artacağını belirtti. Dr. Esen konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:
“Muhaleftin şu an seçim kazanma anlamında en güçlü cumhurbaşkanı adayının Kılıçdaroğlu olduğunu düşünmüyorum. Zaten bu yüzden CHP Genel Merkezi diğer bahsi geçen adayların konuşulmasını istemiyor. CHP yönetimi özellikle kamuoyunda tartışmaların önünü alabilmek için bu hamleleri yaptı. Kılıçdaroğlu dışında bir alternatif yokmuş havası yarattılar. Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçmen nezdinde ikili bir karşılığı var. Dürüst, samimi, hoşgörülü ve sempatik biri olarak görülüyor. Zaten 6’lı masayı bir araya getirirken bu özellikleri ön plana çıktı. Öte yandan 2010 yılından beri CHP’nin liderliğini yapıyor ve 12 senedir iktidar medyası ona karşı zaman zaman da başarılı olan bir düşmanlaştırma kampanyası yürüttü. Bu nedenle iktidar seçmeni nezdinde Kılıçdaroğlu’na karşı hâlâ olumlu bir algının olduğunu düşünmüyorum. Toplum çeşitli siyasi konularda bölündüğü gibi bu konuda da bölünmüş durumda. Muhalefet Kılıçdaroğlu’na karşı olumlu görüşlere sahip ama kişilik olarak olumlu bakan muhalif seçmenlerin hepsi Kılıçdaroğlu’nun adaylığına olumlu bakmıyor. Ekonomik şartlar o kadar ağırlaştı ki, olağanüstü bir gelişme olmadığı sürece muhalefetin ortak bir Cumhurbaşkanı adayı gösterdiğinde -adayın siyasi kimliğinden bağımsız- cumhurbaşkanlığını kazanacağını düşünüyorum. Özellikle otoriter bir iktidar altında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu konuda maharetli olduğunu düşünürsek, çok büyük olağanüstü bir gelişme yaşanmazsa muhalefetin ortak adayının seçimleri kazanacağı görüşündeyim. Her ne kadar anketlerde aldığı oy düşük olsa da Kılıçdaroğlu’nun da kazanma şansının olduğunu düşünüyorum.”
“6’LI MASANIN YANIT VERMESİ GEREKEN BAZI SORULAR VAR”
6’lı masanın yanıt vermesi gerektiği bazı sorular olduğunu da söyleyen Dr. Esen, “6’lı masa seçimlere nasıl bir formülle katılacak? Sadece parlamenter sisteme geçme değil, diğer konularda yürütebilecekler mi? Ortak bir kabine kuracaklar mı? Kuracaklarsa bakanlar hangi partilere verilecek? Bu partiler ülkeyi eşit oranda birlikte mi yürütecek, yoksa bazı partilerin ağırlıkta temsil edildiği bir koalisyon hükûmeti modeli mi uygulanacak? Bu ve buna benzer birçok soruya 6’lı masa yanıt vermelidir. Benim dışarıdan gözlemlediğim 6’lı masanın kendi iş birliğini zayıflatacak, sıkıntıya sokacak konuyu gündemde tutmaktan kaçınıyor ve rejim değişikliği hedefi altında bir kampanya yürütüyorlar. Seçim kampanyasına girerken büyük ihtimalle göreceli ağırlıkları ne olursa onun üzerinden pazarlık paylarını arttırmaya çalışıyorlar. Bu noktada İYİ Parti’nin CHP ile olan arayı kapatması zor görünüyor. Ama en azından bir miktar daha oyunu artırarak daha güçlü şekilde pazarlık masasına oturmak istediğini düşünüyorum.” şeklinde konuştu.