İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte gazetecilik sektöründe uzun bir süreyi kapsayan süreçte devrim niteliğinde birçok değişim yaşandı. Bu yeniliklere her geçen gün bir yenisi daha eklenirken, habere ulaşım yönündeki tercihlerimiz de gün geçtikçe değişiyor.
Geçmişte kağıt gazetelerle okurlarına ulaşan köklü yayın organlarının neredeyse tamamı internetle tanışmamızın ardından yayınlarını dijital odaklı sürdürmeye karar verdi. Günümüzde matbu yayınını sürdüren gazeteler ise ya zarar ediyor ya da çok küçük rakamlar kazanarak faaliyetlerini sürdürmeye çalışıyor.
Başta internet siteleri aracılığıyla okurlarına ulaşma yöntemini tercih eden kurumlar, ilerleyen süreçte sosyal medyayı da okurlarına ulaşmak için bir iletişim aracı olarak kullanmaya başladı.
Öte yandan sektörde yaşanan tüm bu gelişmeler, basın sözlüğüne ‘yeni medya’ kavramını da kazandırmış oldu.
BİRÇOK OKUR SOSYAL MEDYA ARACILIĞIYLA GÜNDEMİ TAKİP EDİYOR
Uzun yıllardır hayatımızda olan köklü gazetelerin yanı sıra artık akıllı telefonlarımızdan ‘haber’ konseptiyle paylaşım yapan sosyal medya hesaplarını da takip etmeye başladık. Birçok sosyal medya kullanıcısı; ülke gündemini, internet gazetelerine kıyasla sosyal medyadan daha hızlı bir şekilde takip ettiklerini ifade ediyor.
İnternet gazetelerinin tahtını sarsıp sarsmayacakları henüz bilinmiyor ancak sosyal medyadaki ‘haber’ hesapları şimdiden milyonlarca takipçiye ulaşmış durumda.
Ancak okurların pek ilgilenmediği bir konu da olsa ‘yeni medya’ faaliyetlerinin gazetecilik sektöründeki yeri halen belirsizliğini koruyor. Öte yandan basın sektöründe henüz tam olarak konumlandırılamayan bu sosyal medya girişimleriyle ilgili zaman zaman ‘mesleki etik’ tartışmaları da gündeme gelebiliyor.
Yazdıkları haberler veya elde ettikleri görüntülere kaynak verilmeyen muhabirler zaman zaman bu sosyal medya hesaplarına eleştiriler yöneltebiliyor. Meslek örgütleri ise yeni medya faaliyetlerine uzaktan izleyen bir seyirci gibi tepkisiz kalmayı tercih ediyor.
NE YAPIYORLAR?
Yeni medya kavramının ürünü olan bu sosyal medya girişimleri; ülke gündeminde yaşanan gelişmeleri, mecranın tanıdığı karakter sınırını aşmamak kaydıyla kısa cümleler halinde internet tüketicilerine aktarıyor. Aynı zamanda bazı haberler video, fotoğraf veya infografik gibi görsel ögelerle desteklenebiliyor. Yaşanan veya yaşanması beklenen gelişmeler, uzun haber metinleri yerine kısa spot cümleleri ile okurlara aktarılıyor.
‘HABER’ KONSEPTLİ POPÜLER SOSYAL MEDYA HESAPLARINI İNCELEDİK
Gazete Stalk ekibi olarak Twitter’da ‘haber’ konseptli 5 hesabı mercek altına aldık. Pusholder, Haber Report, BPT, Haber ve Bee Haber isimli hesapların son 1 haftada yapmış olduğu paylaşımları analiz ettik.
Araştırmamızda; sosyal medya hesaplarının, 30 Temmuz ile 5 Ağustos tarihleri arasında yaptıkları paylaşım sayılarına, paylaşılan içeriklerin kaçının ilgili paylaşımı yapan hesaba ait olup olmadığına odaklandık. Bunun yanı sıra paylaşılan haber, bilgi veya görüntülerin kaçında kaynak gösterildiğini de detaylı şekilde inceledik.
ÖZEL HABER YOK DENİLECEK KADAR AZ, İÇERİKLERİN NEREDEYSE TAMAMI ‘KOPYALA+YAPIŞTIR’
Genellikle haber ajansları, internet gazeteleri ve kamu kurumlarının basın bültenlerinden yararlanan ‘haber’ konseptli bu hesaplarda ‘özel haber/özel bilgi’ paylaşımı yok denilecek kadar az.
‘Kopyala+yapıştır’ yöntemiyle yayıncılığını sürdüren bu hesaplardaki en dikkat çekici etik sorunlardan biri ise paylaşımların çoğunda kaynak gösterilmiyor olması. Bazı hesaplar bu duruma nispeten dikkat etse de paylaşımların büyük bir kısmında referans kısmına dikkat edilmediği görülüyor.
2020’NİN BAŞINDA KURULAN PUSHOLDER, 1 MİLYON TAKİPÇİYİ AŞTI
‘Haber’ konseptli en popüler sosyal medya hesapları arasında en çok takipçiye sahip olan hesap, 1.3 milyon kullanıcıyla Pusholder (@Pusholder). Rakipleri arasında açık ara zirvede yer alan Pusholder, Twitter tarafından da onaylanmış durumda (mavi tik).
Pusholder’ın son 1 haftalık karnesi ise şu şekilde:
Paylaşım sayısı: 140
Paylaşılan özel haber/bilgi sayısı: 0
Kaynak gösterilen haber sayısı: 11
EN ÇOK ÖZEL HABER/BİLGİ PAYLAŞIMINI ‘HABER REPORT’ YAPTI
Pusholder’ın en yakın takipçisi 604 bin takipçiyle Haber Report (@HaberReport). Haber Report yüksek takipçi sayısına rağmen henüz Twitter tarafından onaylanmamış. Report’un karnesi ise rakiplerine kıyasla nispeten iyi durumda.
Son 1 haftalık paylaşımları incelediğimizde, daha önce internet gazeteleri veya sosyal medya hesaplarının gündemine almadığı bazı gelişmeleri ilk duyuran hesap olma başarısını gösterdiklerini tespit ettik. Paylaşımların yüzde 17’si yalnızca Report tarafından kaleme alınan içerik/haberlerden oluşuyor.
Report’un cevap hakkına ilişkin editör notu:
Haberimizin yayımlanmasının ardından Gazete Stalk’a ulaşan Haber Report temsilcisi, haberimizin kapak fotoğrafından Report’un profil fotoğrafını kaldırmamızı talep ederek şu açıklamayı yayımlamamızı rica etti:
“Kısıtlı imkanlarla sağladığımız haber akışında herkes gibi birçok zorlukla karşıyayız. Gazetecilikteki etik kurallara uyma konusunda kendimizi geliştirmeye devam ediyoruz ve söylemek isteriz ki kaynak göstermediğimiz hiçbir özel haber yok. Özel olarak üretilmiş ve emek verilmiş hiçbir habere kaynak gösterilmeme gibi durum zaten kabul edilemez. Dar bir yapıya sahip ve ekonomik açıdan desteklenmeyen bir platform olarak özel haberler konusunda ana akım birçok haber platformu ile yarışır olduğumuza inanıyoruz. Ve ilk kez gündeme getirdiğimiz birçok haberin ana haber bültenlerine konu olduğunu bildirmek isteriz. Ayrıca detay bağlantısı içeren haberler paylaşmama açısından benzetildiğimiz diğer platformlarla bir olmadığımızı biliyoruz. Bu konu hakkında yazdığınız konunun da değerli olduğuna inanıyoruz.”
Report’un karnesi şöyle:
Paylaşım sayısı: 100
Paylaşılan özel haber/bilgi sayısı: 17
Kaynak gösterilen haber sayısı: 9
PAYLAŞIM SAYISINDA ZİRVEDE ‘BPT’ YER ALDI
İncelediğimiz bir diğer hesap ise BPT (@bpthaber). Kendilerini “sosyal medya odaklı haber platformu” olarak tanımlayan BPT’nin 434 bin takipçisi bulunuyor ve henüz Twitter tarafından onaylanmamış durumda. BPT’nin haber konseptli ana hesabının dışında kültür-sanat, bilim ve spor gibi yan hesapları da mevcut. Öte yandan rakipleri arasında son 1 haftada paylaşılan içerik sayısında 242 paylaşım ile zirvede yer alıyor.
Editör notu:
Öte yandan haberimizin yayımlanmasının ardından Gazete Stalk’a ulaşan BPT temsilcisi, “Yazınızın, bizim gibi bu alanda gelişmek isteyen birçok kişiye faydalı olacağına inanıyor ve bu tarz içeriklerin devamını bekliyoruz” dedi. BPT temsilcisi, İHA, DHA ve AA gibi haber ajanslarına abone olduklarını, diğer medya kurumlarının haberlerini paylaşırken ise kaynak göstermeye dikkat ettiklerini vurguladı.
BPT’nin karnesi ise şu şekilde:
Paylaşım sayısı: 242
Paylaşılan özel haber/bilgi sayısı: 4
Kaynak gösterilen haber sayısı: 5
Haber (@haber) ve Bee Haber (@beehaber) hesapları da incelediğimiz diğer hesaplar. Haber hesabının 210 bin takipçisi bulunurken, Twitter tarafından doğrulanmış (mavi tik) olduğunu görüyoruz. Bee Haber’in ise 203 bin takipçisi bulunuyor ancak hesap henüz Twitter tarafından doğrulanmamış. İki hesap da özel haber/bilgi paylaşımı konusunda rakiplerinin gerisinde yer alıyor. Kaynak gösterilen haber paylaşım sayıları da oldukça az.
Haber’in karnesi şöyle:
Paylaşım sayısı: 113
Paylaşılan özel haber/bilgi sayısı: 0
Kaynak gösterilen haber sayısı: 3
Bee Haber’in karnesi ise şu şekilde:
Paylaşım sayısı: 75
Paylaşılan özel haber/bilgi sayısı: 1
Kaynak gösterilen haber sayısı: 1
